poem : (N) ; บทกวี ; Related:กาพย์, คำกลอน, โคลง, กลอน, ร้อยกรอง, ฉันท์, กวีนิพนธ์, บทประพันธ์ร้อยแก้ว ; Syn:lyric, poetry, verse

conjugal : (ADJ) ; ที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ฉันท์สามีภรรยา ; Syn:connubial, matrimonial

connubial : (ADJ) ; ที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ฉันท์สามีภรรยา ; Syn:conjugal, matrimonial

liaison : (N) ; ความสัมพันธ์ฉันท์ชู้สาว ; Syn:love affair

relationship : (N) ; ความสัมพันธ์ฉันท์ชู้สาว ; Syn:affair, liaison

amity : (N) ; มิตรภาพ ; Related:สัมพันธไมตรี, ความสัมพันธ์ฉันท์มิตร ; Syn:friendship

เดียดฉันท์ : (V) ; dislike ; Related:have a bias against, detest, be prejudiced against, loathe, disgust, hate ; Syn:ไม่พอใจ, รังเกียจ, ลำเอียง, เกลียด, ขยะแขยง ; Ant:ชอบ, รัก ; Samp:ในสังคมวัตถุนิยมเช่นปัจจุบัน หากแต่งตัวมอซอ ผู้คนก็จะรังเกียจเดียดฉันท์

กามฉันท์ : (N) ; sensual excitement ; Related:wishing for sexual enjoyment, sensual desire ; Def:ความพอใจในกามคุณทั้ง 5

คำประพันธ์ : (N) ; verse ; Related:poetry, rhyme, poem ; Syn:โคลง, ฉันท์, กาพย์, กลอน ; Samp:การเล่าเรื่องด้วยคำประพันธ์อาจไม่ทันใจและขัดความรู้สึกของคนสมัยปัจจุบัน ; Unit:บท

มาลินี : (N) ; kind of prose ; Syn:มาลินีฉันท์ ; Def:ชื่อฉันท์ชนิดหนึ่ง บาทหนึ่งมี 15 พยางค์ ; Samp:ฉันท์ชนิดต่างๆ ที่คนไทยรู้จักดีเช่น อินทรวิเชียร อุปชาติ มาลินี วสันตดิลก เป็นต้น ; Unit:บท

มาลินี : (N) ; kind of prose ; Syn:มาลินีฉันท์ ; Def:ชื่อฉันท์ชนิดหนึ่ง บาทหนึ่งมี 15 พยางค์ ; Samp:ฉันท์ชนิดต่างๆ ที่คนไทยรู้จักดีเช่น อินทรวิเชียร อุปชาติ มาลินี วสันตดิลก เป็นต้น ; Unit:บท

กลอน : (N) ; verse ; Related:poem, poetry ; Syn:กวีนิพนธ์, ร้อยกรอง ; Def:คำประพันธ์ซึ่งแต่เดิมเรียกคำเรียงที่มีสัมผัสทั่วไป จะเป็นโคลง ฉันท์ หรือ กาพย์ ก็ตาม ; Samp:ในสมัยก่อนพ่อแม่ไม่อยากให้ลูกผู้หญิงรู้หนังสือเพราะกลัวจะเล่นเพลงยาวแต่งกลอนโต้ตอบกับผู้ชาย ; Unit:คำ, บท

สาลินี : (N) ; a kind of verse ; Syn:สาลินีฉันท์ ; Def:ชื่อฉันท์อย่างหนึ่ง บาทหนึ่งมี 11 คำ วรรคหน้ามี 5 คำ เป็นครุล้วน วรรคหลังมี 6 คำ คำที่ 1 และคำที่ 4 เป็นลหุ นอกนั้นเป็นครุ

เดียด : (V) ; hate ; Related:abhor, detest, dislike, be jealous, be envious, loathe, disgust ; Syn:เกลียด, ริษยา, ชัง, รังเกียจ, เดียดฉันท์ ; Ant:ชอบ, รัก ; Samp:ศาสนาพราหมณ์สมัยพระเวทซึ่งเป็นศาสนามีอภัยธรรมไม่รังเกียจ หรือเดียดด้วยอคติแก่ศาสนาอื่น

ร่าย 1 : (N) ; kind of Thai verse ; Def:ชื่อคำประพันธ์ประเภทร้อยกรองแบบหนึ่ง ; Samp:งานพระนิพนธ์ด้านร้อยกรองของพระองค์มีทุกประเภท คือ โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน และร่าย

คำตาย : (N) ; dead syllable ; Related:short vowel syllable ; Ant:คำเป็น ; Def:คำสระสั้นที่ไม่มีตัวสะกดพวกหนึ่ง และคำในมาตรา กก กด กบ ; Samp:ฉันท์บทนี้มีคำตายไม่กี่คำ

คำหลวง : (N) ; a kind of Thai literature ; Def:คำประพันธ์ซึ่งเป็นชื่อพระราชนิพนธ์ มีโคลงฉันท์กาพย์กลอนปนกัน ; Samp:เรื่องพระนลเป็นวรรณคดีประเภทคำหลวง

ความรู้สึก : (N) ; feeling ; Related:emotion, passion ; Samp:เขาอยากได้ความรู้สึกของการอยู่ร่วมกันอย่างฉันท์มิตรในบ้านของเขา

จังหวะลีลา : (N) ; rhythmics ; Related:rhythm ; Syn:จังหวะ ; Samp:การแต่งฉันท์ต้องพิจารณาเรื่องจังหวะลีลาเป็นสำคัญ เพราะประกอบด้วยเสียงหนักเบาหรือเสียงเน้น

พักพิง : (V) ; stay ; Related:live, dwell ; Syn:พัก, อยู่, อาศัย ; Def:อาศัยอยู่ชั่วคราว ; Samp:ดินแดนที่ร่มเย็นอุดมสมบูรณ์เป็นดินแดนที่ผู้คนหลายชนิดหลายภาษาพากันมาพักพิงโดยที่เจ้าของถิ่นเดิมก็มิได้รังเกียจเดียดฉันท์แต่ประการใด

ฉันท- ๒, ฉันท์ ๒, ฉันทะ : น. ความพอใจ, ความรักใคร่, ความชอบใจ, ความยินดี; ความร่วมความคิด ความเห็นกัน เช่น ลงมติเป็นเอกฉันท์, ความไว้เนื้อเชื่อใจ เช่น มอบฉันทะ. (ป.).

ฉันทา : ดู ฉันท-๒ฉันท์ ๒, ฉันทะ.

ฉันทาคติ : ดู ฉันท-๒ฉันท์ ๒, ฉันทะ.

ฉันทานุมัติ : ดู ฉันท-๒ฉันท์ ๒, ฉันทะ.

คำ ๒ : น. เสียงพูด, เสียงที่เปล่งออกมาครั้งหนึ่ง ๆ, เสียงพูดหรือลายลักษณ์อักษร ที่เขียนหรือพิมพ์ขึ้นเพื่อแสดงความคิด โดยปรกติถือว่าเป็นหน่วยที่เล็ก ที่สุดซึ่งมีความหมายในตัว, ใช้ประกอบหน้าคําอื่นมีความหมายเช่นนั้น เช่น คํานาม คํากริยา คําบุรพบท; พยางค์ซึ่งเป็นส่วนย่อยของวรรคหรือ บาทในฉันท์ แต่ละพยางค์ถือว่าเป็นคำหนึ่ง, ๒ วรรคของคำกลอน; ลักษณนามของเสียงพูด เช่น พูดคําหนึ่ง, ลักษณนามบอกจําพวกของเคี้ยว ของกิน เช่น ข้าวคําหนึ่ง, ลักษณนามเรียก ๒ วรรคของคํากลอนว่า คําหนึ่ง.

ฉันท์ : คำประพันธ์ประเภทหนึ่ง กำหนดด้วยครุ-ลหุ และกำหนดจำนวนคำตามข้อบังคับ

เพทางค์ : วิชาประกอบกับการศึกษาพระเวท มี ๖ อย่าง คือ ๑. ศึกษาวิธีออกเสียงคำในพระเวทให้ถูกต้อง ๒. ไวยากรณ์ ๓. ฉันท์ ๔. โชยติส ดาราศาสตร์ ๕. นิรุกติ กำเนิดของคำ ๖. กัลป วิธีจัดทำพิธี

กรรม ๒ : กรรมจำแนกตามคุณภาพ หรือตามธรรมที่เป็นมูลเหตุ มี ๒ คือ ๑.อกุศลกรรม กรรมที่เป็นอกุศล กรรมชั่ว คือเกิดจากอกุศลมูล ๒.กุศลกรรม กรรมที่เป็นกุศล กรรมดี คือเกิดจากกุศลมูล

ที่สุด ๒ อย่าง : ข้อปฏิบัติที่ผิดพลาดไม่อาจนำไปสู่ความพ้นทุกข์ได้ ๒ อย่าง คือ ๑.การประกอบตนให้พัวพันด้วยความสุขในกามทั้งหลาย เรียกว่า กามสุขัลลิกานุโยค ๒.การประกอบความเหน็ดเหนื่อยแก่ตนเปล่า หรือการทรมานตนให้ลำบากเปล่า เรียกว่า อัตตกิลมถานุโยค

ธรรม ๒ หมวดหนึ่ง : คือ ๑.รูปธรรม ได้แก่รูปขันธ์ทั้งหมด ๒.อรูปธรรม ได้แก่ นามขันธ์ ๔ และนิพพาน; อีกหมวดหนึ่ง คือ ๑.โลกียธรรม ธรรมเป็นเป็นวิสัยของโลก ๒.โลกุตตรธรรม ธรรมอันมิใช่วิสัยของโลก ได้แก่ มรรค ๔ ผล ๔ นิพพาน ๑ ; อีกหมวดหนึ่ง คือ ๑.สังขตธรรม ธรรมที่ปัจจัยปรุงแต่งได้แก่ขันธ์ ๕ ทั้งหมด ๒.อสังขตธรรม ธรรมที่ปัจจัยไม่ปรุงแต่ง ได้แก่ นิพพาน

ฉนฺท : (ปุ.) สภาพผู้อาศัยจิตนอนอยู่, ความตั้ง ใจ, ความพอใจ, ความชอบใจ, ความปรา- รถนา, ความต้องการ, ความอยาก, ความอยากได้, ความมุ่งหมาย, ความยินดี, ความรัก, ความรักใคร่, ความสมัคร, ความสมัครใจ, ความเต็มใจ, ความอยู่ในอำนาจ, อัธยาศัย, ตัณหา, พระเวท. ฉนฺทฺ อิจฺฉายํ, อ. ส. ฉนฺท. ฉนฺท ฉันท์ ชื่อคำประพันธ์อย่าง ๑ มีหลาย ชื่อ มีหลักการวางคำ ครุ ลหุ และจำนวน คำแต่ละบาทต่างๆ กัน วิ. วชฺชํ ฉาทยตีติ ฉนฺทํ. ฉทฺ สํวรเณ, อ, นิคฺคหิตาคโม. ส. ฉนฺทสฺ.

ฉนฺทตา : อิต. ดู ฉนฺท

สมถ : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องระงับ, ธรรมยังนิวรณ์ห้า มี กามฉันท์ เป็นต้นให้สงบ. วิ. กามฉนฺทาทิกํ ปญฺจนิวรณํ สเมตีติ สมโถ. สมุ อุปสเม. โถ แปลง อุ เป็น อ. ความสงบ, ความระงับ, ความสงบระงับ. วิ. สมนํ สมโถ. สมาธิ, สมถะ, ชื่อว่า สมถะ เพราะอรรถว่าไม่ฟุ้งซ้าน อวิกฺเขปฏเฐน สมโถ. สมถุ ชื่อของภาวนาอย่างที่ ๑ ในภาวนา ๒ เป็นอุบายสงบใจ เป็นวิธีทำใจให้สงบหลบทุกข์ไปได้ชั่วคราวมีผลเพียงให้กิเลสอย่างกลางระงับไปชั่วคราว ที่ท่านเปรียบไว้ว่าเหมือนเอาหินทับหญ้าเท่านั้น เมื่อเอาหินออก หญ้าก็งอกงามตามเดิม แต่ก็ยังผู้ปฏิบัติให้หลงไปว่าได้บรรลุโลกุตรธรรมเป็นพระอริยบุคคลไปก็มี เมื่อหลงไปเช่นนี้ก็เป็นอันตรายแด่พระพุทธศาสนาเหมือกัน. คำ สมถะ ไทยใช้ในความหมายว่า มักน้อย ปฏิบัติตนปอน ๆ.

ฉนฺทปหาน : นป. การละความพอใจหรือปรารถนาผิด

ฉนฺทสมฺปทา : อิต. ความถึงพร้อมด้วยความพอใจ, ความตั้งใจแน่วแน่

กาพย์, โคลง, ฉันท์ : กพฺพํ, กาเวยฺยํ [นป.]